Aile hekimliği uygulaması, bireylerin düzenli takip ve değerlendirmelerinin yapılmasını, sağlık hizmeti başvurularının kişinin sağlık geçmişine hakim olduğu, hekim-hasta ilişkisinin karşılıklı güvenle kurulduğu bir hekim aracılığıyla çözülmesini ve yönetilmesini amaçlamaktadır. Bu çerçevede, her bireyin bir aile hekimine sahip olması sağlanmıştır.
İlk başta, kişilerin aile hekimleri, ikamet ettikleri yerleşim yerleri dikkate alınarak Bakanlık tarafından atanmıştır. Ancak, kişilere aile hekimini seçme ve değiştirme hakkı tanınmıştır.
Şu anda, yeni doğanlar ve henüz nüfusa kayıtlı olmayan bebekler ve çocuklar, annelerinin kayıtlı olduğu aile hekimine kaydedilmektedir. Kişiler, bölge sınırlaması olmaksızın aile hekimini seçebilirler ve genellikle yaşadıkları yerin yakınındaki aile sağlığı merkezlerindeki aile hekimlerine kaydolmayı tercih ederler.
Ancak, zorunlu durumlar dışında aile hekimini üç aydan önce değiştirmek mümkün değildir. Ayrıca, 4000’in üzerinde nüfusu olan aile hekimlerine kayıt yapılamamaktadır. Bu durumda, kişilere en yakın ve nüfusu uygun bir başka aile hekimine kayıt önerilmekte ve nüfusu artan aile hekiminin bulunduğu sağlık merkezine yeni bir aile hekimliği birimi eklenerek aile hekimi başına düşen nüfus azaltılmaktadır.
Aile hekiminizi öğrenmek için e-Devlet/e-Nabız uygulaması üzerinden sorgulama yapabilir veya en yakın Aile Sağlığı Merkezi veya bulunduğunuz ilçedeki Toplum Sağlığı Merkezi/İlçe Sağlık Müdürlüğüne bizzat başvurabilirsiniz.
Aile hekimi değişikliği için izlemeniz gereken yol
- e-Devlet ve Sağlık Bakanlığı tarafından sunulan e-Nabız elektronik uygulaması, kişilere en yakın aile hekimini harita üzerinden görerek elektronik ortamda aile hekimi değişikliği yapma imkanı tanır. Her ayın 5’i ile 21’i arasında yapılan değişiklikler, aynı gün gece 23:59’da tamamlanırken, ayın 21’inden sonraki ayın 5’ine kadar olan değişiklik talepleri, sonraki ayın 5’inde gece 23:59’da gerçekleşmektedir. Değişiklik talepleri gerçekleşene kadar iptal edilebilir; ancak değişiklik yapıldıktan sonra iptal işlemi mümkün değildir. Kayıtlı vatandaş sayısı 4.000’den fazla olan hekimlere geçiş mümkün değildir ve 3 ay içinde en fazla bir defa değişiklik yapılabilmektedir.
- Ayrıca, yazılı talep veya bizzat başvuru yöntemleriyle kişiler, kendi seçmek istedikleri aile hekimine veya ilgili Toplum Sağlığı Merkezi/İlçe Sağlık Müdürlüğüne başvurarak değişiklik yapabilirler.
- E-Nabız kullanıcısı olmayanlar, ilk kez e-Nabız kullanıcısı olacaklarsa e-Devlet üzerinden e-Nabız’a giriş yaparak profil ayarları üzerinden e-Nabız şifresi oluşturabilirler veya kendi aile hekimlerine başvurarak e-Nabız için geçici şifre alabilirler. Ayrıca, e-Nabız uygulamasına e-Devlet üzerinden de erişim sağlamak mümkündür.
Buna ek olarak, sürekli ikamet ettiği bölgeden uzakta bulunan veya geçici süreyle Türkiye’de ikamet eden bireyler, kendilerine yakın konumda bir aile hekiminden “Misafir Hasta” uygulaması kapsamında sağlık hizmeti alabilirler. Yaz tatilleri, seyahatler veya başka nedenlerle farklı bir yerleşim yerinde sağlık hizmetine ihtiyaç duyulduğunda, o ildeki Aile Hekimi tarafından “Misafir Hasta” tanımıyla sağlık hizmeti almak mümkündür. Büyükşehir Belediyesi Kanunu’na tabi ilçeler, misafir hasta uygulaması açısından tek bir bölge olarak kabul edilir ve bu bölge içinde sağlık hizmeti talepleri misafir hasta uygulamasına dahil edilmez. Acil durumlar haricinde, bireylerin öncelikle kendi aile hekimlerinden hizmet almaları için planlama yapmaları önerilir.
Eğer bireyler eski adreslerine yakın başka bir ilçeye veya mahalleye taşınmışlarsa, aile hekimini değiştirmek zorunda kalmazlar. İkamet değişikliğinde, Sağlık Bakanlığı tarafından sistem otomatik olarak aile hekimini değiştirmez. İkametgâh değişikliği durumunda, aile hekimi değişikliği kişinin talebine bağlı olarak yapılabilir; ancak ikametgâh değişikliği tespit edildikten sonra kişinin 30 gün içinde talepte bulunmaması halinde, ilgili Toplum Sağlığı Merkezi/İlçe Sağlık Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilebilir. Kişiye bilgi verilerek, ikametgâhına en yakın ve nüfusu en düşük aile hekimine kayıt yaptırılabilir.
Altı aydan kısa süreli ziyaret veya seyahat dışındaki yurtdışı çıkışları belgeler ve/veya kaynaklar ile tespit edilen kişilerin aile hekiminden kayıtları silinir. Ancak, bu kişiler yurda döndüklerinde uygun belge ve/veya kaynaklarla tespit edilirse, yukarıda belirtilen yöntemlerle en yakın ve nüfusu en düşük aile hekimine yeniden kayıt olabilirler.
Genelde arzu edilmeyen bir durum olsa da, sağlık çalışanlarını koruma amacıyla sağlıkta şiddet vakalarında bireylerin aile hekimleri kayıtları değiştirilebilmektedir.
Vatandaşlarımız, Aile Sağlığı Merkezlerinin adres ve iletişim bilgilerine, İl Sağlık Müdürlüğü ve Aile Sağlığı Merkezlerine ait internet sitelerinden veya bulundukları ilçedeki Toplum Sağlığı Merkezi/İlçe Sağlık Müdürlüğünden ulaşabilirler.