Elektrostatik deşarj (ESD), elektrik yüklerinin transferi olarak tanımlanır ve en yaygın olarak metal bir nesneyle temas edildiğinde veya yüksek statik bir yüzeye dokunulduğunda meydana gelen şoklarla bilinir. Bu tür bir deşarj, endüstriyel ortamlarda ciddi hasarlara neden olabilir, özellikle elektronik cihazların zarar görmesiyle sonuçlanabilir.
Statik elektrik, iki farklı malzemenin sürtünmesi sonucu oluşan sabit bir elektrik yüküdür. Sürtünme sırasında, bir malzeme pozitif (+) yüklenebilirken, diğeri negatif (-) yüklenebilir. Bu yükler, malzemeler arasında transfer edildiğinde elektrostatik deşarja neden olabilir.
Atomlar, protonlar, nötronlar ve elektronlardan oluşur. Normalde, bir malzemenin proton ve elektron sayısı dengelidir. Ancak sürtünme veya ayrışma sırasında, elektronlar malzemeler arasında hareket edebilir ve bu da bir malzemenin pozitif veya negatif yüklü hale gelmesine neden olabilir.
Bu elektrik yükleri, özellikle yalıtkan malzemelerde biriktiğinde, etkili bir şekilde sabitlenir ve potansiyel olarak ESD olaylarına neden olabilir. Bu nedenle, endüstriyel ortamlarda statik elektriğin kontrol edilmesi ve ESD’nin azaltılması büyük önem taşır.
Elektrostatik boşalma tam olarak nasıl meydana gelir?
Elektrostatik boşalma, iki nesnenin temas etmesiyle oluşan bir fenomendir. ESD, statik elektriğin ani bir şekilde serbest bırakılmasıdır. Elektrostatik deşarj, temas, elektriksel kısa devre veya dielektrik arızalar nedeniyle meydana gelen anlık elektrik akımıdır. Bu olay, iki nesnenin sürtünmesi sonucunda oluşan statik yüklerin transfer edilmesiyle gerçekleşir. Bir malzeme diğerine sürtündüğünde, biri pozitif, diğeri negatif yük alabilir. Bu yük, temas eden nesnelere aktarılarak elektrostatik boşalmaya neden olur.
ESD’nin etkisi
Elektrostatik deşarjın etkisi günlük yaşamda sıkça karşılaşılan bir durumdur. Örneğin, halı üzerinde yürüdükten sonra metal bir yüzeye dokunarak alınan statik şoklar bunun tipik örneklerindendir. Ayrıca, ESD’nin en dramatik örneklerinden biri – bir yıldırım çarpması gibi – şiddetli fırtına sırasında gözlemlenebilir.
Çoğu insan için, elektrostatik deşarj anlık rahatsızlık yaratan bir durumdur. Statik elektrik çarpmaları genellikle fiziksel zarara yol açmaz. Ancak, bazı insanlar diğerlerine göre daha duyarlı olabilir ve tipik olarak statik elektrik çarpmalarını hissetme eşiği 2.000 ila 4.000 volttur. Elektrostatik deşarjın görünmez olmasına rağmen, bu olay önemli miktarda ısı üretir. Ancak, neden önemli hale geliyor? ESD, elektronik cihazlara aktarıldığında, yoğun ısı bu cihazların karmaşık bileşenlerini eritebilir, buharlaştırabilir veya başka şekilde zarar verebilir. Bu tür bir hasar, cihazın başarısız olmasına neden olabilir.